βραχώδης εξωπλανήτης με μέγεθος παρόμοιο με της Γης

Δύο ανεξάρτητες ομάδες αστρονόμων εντόπισαν τον πρώτο πλανήτη εκτός Ηλιακού Συστήματος, ο οποίος έχει μέγεθος συγκρίσιμο με της Γης, και αποτελείται κυρίως από βαριά υλικά.
Πρόκειται για τον πλανήτη Kepler 78b, o οποίος εάν και μοιάζει μορφολογικά με τον πλανήτη μας, βρίσκεται σε τροχιά πολύ κοντινή στο μητρικό του άστρο, εκτελώντας μια πλήρη περιστροφή γύρω από αυτό σε μόλις 8.5 ώρες. Συγκριτικά, ο Kepler 78b κινείται γύρω από το άστρο του σε απόσταση ίση με μόλις το 1% της απόστασης Γης-Ήλιου.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, οι αστρονόμοι πιστεύουν πως ο πλανήτης είναι «κλειδωμένος» με το μητρικό του άστρο, έτσι ώστε μία πλευρά του να βλέπει συνέχεια εκεί. Εάν κάτι τέτοιο ισχύει, οι θερμοκρασίες που πρέπει να αναπτύσσονται σε εκείνη την πλευρά, θα είναι της τάξης των 2.000  – 2.800 ^ο C, γεγονός που θα σήμαινε πως περίπου η μισή επιφάνεια του πλανήτη θα είναι καλυμμένη με λάβα. Ωστόσο δεν υπάρχουν ακόμη ακριβείς υπολογισμοί για το τι συμβαίνει στη σκοτεινή πλευρά του πλανήτη.
Η ανακάλυψη έγινε με τη χρήση των δεδομένων από το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler, ενώ επιβεβαιώθηκε και με παρατηρήσεις με το τηλεσκόπιο 10 μέτρων του Παρατηρητηρίου W.M. Keck στη Χαβάη. Οι ερευνητικές ομάδες από τα δύο τηλεσκόπια συνεργάζονται συχνά, καθώς επιτελούν συμπληρωματικό έργο: τo Kepler ανίχνευσε χιλιάδες πιθανούς εξωπλανήτες κατά τη διάρκεια της αποστολής του, δείχνοντας σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις στις οποίες έπρεπε να στραφούν τα επίγεια τηλεσκόπια. Με τη χρήση διαφορετικών μεθόδων, οι επίγειες παρατηρήσεις οδηγούν στην αποσαφήνιση πολλών από τις ιδιότητες του εξωπλανήτη, όπως η μάζα του ή και η σύνθεσή του.
Εάν και έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα κάποιοι εξωπλανήτες με παρόμοιο μέγεθος ή μάζα με αυτή της Γης, πρόκειται για την πρώτη φορά που και τα δύο μεγέθη συμφωνούν, το οποίο σημαίνει πως και η πυκνότητα και η σύνθεση του Kepler 78b πρέπει να είναι παρόμοια με της Γης.
Ο εξωπλανήτης έχει ακτίνα 1.2 φορές μεγαλύτερη από τη Γη, 1.7 φορές μεγαλύτερη μάζα ενώ αποτελείται κυρίως από σίδηρο και πέτρες. Το άστρο του είναι λίγο μικρότερο από τον Ήλιο και απέχει περίπου 400 έτη φωτός από τη Γη, στον αστερισμό του Κύκνου.
Ο Kepler 78b ανήκει σε μία νέα ομάδα εξωπλανητών οι οποίοι έχουν πολύ σύντομες περιόδους περιστροφής. Στη συγκεκριμένη κατηγορία συγκαταλέγονται όλοι οι πλανήτες που συμπληρώνουν μια πλήρη περιστροφή γύρω από το άστρο τους σε λιγότερο από 12 ώρες. Αν και όλοι αυτοί οι πλανήτες έχουν μικρή μάζα (μία με δύο φορές αυτή της Γης), ο Kepler 78b είναι ο πρώτος στην κατηγορία αυτή για τον οποίο γνωρίζουμε τόσες πολλές λεπτομέρειες.
Μέχρι σήμερα αποτελεί μυστήριο πως αυτοί οι πλανήτες σχηματίζονται τόσο κοντά στα μητρικά τους άστρα, αφού οι παρούσες θεωρίες δεν επιτρέπουν κάτι τέτοιο, καθώς θεωρείται πως το άστρο θα έπρεπε να έχει απορροφήσει τα υλικά του πλανήτη κατά τη δημιουργία του.
Το μέλλον πάντως το Kepler 78b φαντάζει δυσοίωνο. Οι βαρυτικές δυνάμεις αναμένεται να το σπρώξουν ακόμη πιο κοντά στο άστρο του, και σταδιακά οι παλιρροϊκές δυνάμεις θα είναι αρκετές για να τον διαλύσουν, σε περίπου τρία δισεκατομμύρια χρόνια.
Τα αποτελέσματα της έρευνας γύρω από τον Kepler 78b δημοσιεύονται από δύο ανεξάρτητες ομάδες αστρονόμων στο περιοδικό Nature.

Ανδρέας Λασκαράτος: Σατιρικός και αφορισμένος

Ανδρέας Λασκαράτος, ένας σπουδαίος σατιρικός συγγραφέας, πνεύμα ανήσυχο που δημιούργησε έργα που συνήθιζαν να έρχονται σε σύγκρουση με τις αντιλήψεις της εποχής του. Εξέφραζε ελεύθερα και ανεπηρέαστα τις απόψεις του και προκαλούσε με τη γραφή του γι' αυτό γνώρισε διώξεις, τη φυλάκιση αλλά και τον αφορισμό. Απέναντί του βρέθηκε κυρίως η εκκλησία.

Γεννήθηκε την 1η Μαΐου το 1811 στο χωριό Ρετσάτα, κοντά στη Ληξούρι της Κεφαλονιάς κατά την περίοδο που τα επτάνησα περνούσαν από τη γαλλική στην αγγλική "κηδεμονία". Ως γόνος πλούσιας οικογένειας γαιοκτημόνων, σπούδασε νομικά στο Παρίσι, όμως το επάγγελμα του νομικού το εξάσκησε μόνο όταν βρέθηκε σε οικονομική ανάγκη. Υπήρξε μαθητής του Ανδρέα Κάλβου, ενώ γνώρισε και τον Διονύσιο Σολωμό, κάτι που ασφαλώς επηρέασε τη μετέπειτα πορεία του.
Ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία, την ποίηση, ενώ είναι πιο γνωστός ως λιβελογράφος. Εξέδωσε αρκετές σατιρικές εφημερίδες όπως ο «Λύχνος». Καταφέρθηκε εναντίον της αδικίας, της πολιτικής ανικανότητας, των θρησκευτικών προλήψεων αλλά και την αυθαιρεσία της θρησκευτικής αρχής, κάτι που έφερε και το "ρήγμα" στις σχέσεις του με την εκκλησία. Έζησε ολόκληρη τη διαδικασία της ένωσης και τάχθηκε κατά της παράδοσης άνευ όρων των νησιών στην Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια των διώξεων έζησε στην Κέρκυρα, τη Ζάκυνθο και το Λονδίνο, ενώ τα τελευταία του χρόνια τα πέρασε στο Αργοστόλι.
Τα μυστήρια της Κεφαλονιάς και ο αφορισμός Τα "Μυστήρια της Κεφαλονιάς" είναι το πιο γνωστό έργο του Ανδρέα Λασκαράτου. Γράφτηκε το 1856 με υπότιτλο «ή σκέψεις απάνου στην οικογένεια, στη θρησκεία και στην πολιτική εις την Κεφαλονιά».

Ο ίδιος γράφει στον πρόλογό του: "Σκοπός του παρόντος βιβλίου είναι το σιάσιμο μιας σφαλερής ιδέας όπου έως τώρα εβασίλεψε και βασιλέβει ακόμη στην κοινωνία μας. Η κοινωνία μας νομίζει πως δεν πρέπει να ξεσκεπάζονται τα ελαττώματά της και θεωρεί ως εγκληματίαν εκείνον οπού το κάμη. – Νομίζει εξεναντίας ότι είναι χρέος κάθε καλού πατριώτη να κηρύττη αρετές εις τον τόπον των ελλαττωμάτων της. Τούτο έκαμε ώστε καθένας, φοβούμενος την πρόληψή της, αρνήθηκε να της ανοίξη τα μάτια εις τες αληθινές πηγές των κακών της. Ενώ απ' άλλο μέρος οι κατεργαραίοι, που σε κάθε κοινωνία ποτέ δεν λείπουνε, εκερδοσκοπήσανε ναν την αποκοιμήσουν, απάνω στον κρημνό της ανοησίας της, για να κλέψουν την υπόληψή της.
Εγώ δεν ημπορώ, εν συνειδήσει, να ναναρίσω την κοινωνία μας με το ναρκωτικό νανάρισμα των λαοπλάνων. Ούτε μήτε να σιωπήσω τα ολέθρια αποτελέσματα μιας τέτοιας σατανικής κερδοσκοπίας. Εγώ εξεναντίας ξεσκεπάζω τα ελαττώματά της με θάρρος και με εξουσίαν. Με όλην εκείνην την εξουσίαν οπού μου δίνει η Αλήθεια".

Το βιβλίο "Τα μυστήρια της Κεφαλονιάς" χωρίζεται σε τρία μέρη ανά θεματική, στα οποία ο συγγραφέας παραθέτει τις σκέψεις του για τα συγκεκριμένα ζητήματα. Στο έργο του σατιρίζει τις προλήψεις, τις κοινωνικές συμβάσεις και τις δεισιδαιμονίες αλλά και τη διαφθορά του ορθόδοξου κλήρου της Κεφαλονιάς. «Η ψυχή μας λοιπόν είναι συνθεμένη από δύναμες ανθρώπινης φύσεως και δύναμες μιας άλλης ανώτερης φύσης. Η πρώτες μας συγγενέβουνε με τον κόσμο. Η δεύτερες με τη Θεότητα». «Υπάρχει τω όντι μια ηθική τάξη πραγμάτων, ένας Οικουμενικός Αιώνιος Κόδικας, ο οποίος εμπεριέχει όλες εκείνες τις ηθικές αρετές οπού ολόκληρο το ανθρώπινο γένος ομολόγησε πάντα και θέλει ομολογήσει» αναφέρεται στο κεφάλαιο "Θρησκεία" του βιβλίου.
"Αυτή τη θεότητα ο Λασκαράτος τη θεωρεί κάτι πολύ μεγάλο και υψηλό και νομίζει πως η τρέχουσα τότε χριστιανική εκδοχή της τη μειώνει και την ευτελίζει" γράφει ο Βαγγέλης Σακκάτος στον "Ριζοσπάστη". Παραθέτει δε και το εξής απόσπασμα από τους «Στοχασμούς» : «Ύψωσε την ψυχή σου και την φαντασίαν σου εις τα απειράριθμα ηλιακά συστήματα του απείρου Παντός. Ιδές εις αυτά όλα ενωμένα ένα μόριον της Μεγαλειότητος του Θεού, και στοχάσου ενταυτώ ότι τα χριστιανικά μπαίγνια πιστεύουνε, πως τον θεόν εκείνον τόνε γνοιάζει τι μαγερεύουμε και τι τρώμε, διά να μας ανταμοίψη ή να μας παιδέψη!.. Οποία 'μπαιγνιοσύνη...».

Τα "Μυστήρια της Κεφαλονιάς" προκάλεσαν μεγάλες αντιδράσεις οι οποίες κατέληξαν στον αφορισμό του Λασκαράτου αρχικά από τον Μητροπολίτη Κεφαλονιάς και έπειτα από την Ιερά Σύνοδο. Συγκεκριμένα στις 2 Μαρτίου του 1956 ο μητροπολίτης Κεφαλονιάς Σπυρίδωνας Κοντομίχαλος, αφορίζει τον Ανδρέα Λασκαράτο και φυσικά το βιβλίο. Ο αφορισμός είχε προαποφασιστεί και συνταχτεί νωρίτερα (φέρει την ημερομηνία 16 Φεβρουαρίου 1856). Ο Λασκαράτος καταφεύγει κυνηγημένος στη Ζάκυνθο, αλλά στις 16 Μαρτίου 1856 αφορίζεται και εκεί, από τον μητροπολίτη της, Νικόλαο Κοκκίνη.

«Εάν όμως παρακούσει ταις εκκλησιαστικαίς ταύταις παραινέσεις και μη εις το πυρ δώσει τα παρ' αυτώ σωζόμενα αντίτυπα της παρ' αυτού εκδοθείσης Βίβλου, έχομεν αυτόν αφωρισμένον παρά Πατρός, Υιού και Αγίου Πνεύματος, παρά της Μίας Αγίας Καθολικής και Αποστολικής του Χριστού Εκκλησίας, παρά των τριακοσίων δέκα και οκτώ θεοφόρων πατέρων, έστω τρέμων και στένων επί της γης ως ο Κάιν, κληρονομησάτω τη λέπραν του Γιεζί και την αγχόνην του Ιούδα. Ταύτα μεν, η δε του Θεού χάρις και το άπειρον έλεος, και η ευχή και η ευλογία της ημών ταπεινότητος είη μετά πάντων ημών» αναφέρει ο αφορισμός της Κεφαλονιάς, τον οποίο σχεδόν όλοι οι παπάδες του νησιού διάβασαν από τον άμβωνα, με ελάχιστες εξαιρέσεις, σύμφωνα με το "Ριζοσπάστη".

Ο Λασκαράτος στην «Απόκριση εις τον αφορεσμό», γράφει πως «όταν ένας ήθε είναι αφορεσμένος από την Αγία Τριάδα, ήθελ' έχει αρκετά» και όλοι οι άλλοι «ενοχληθήκανε αχρείαστα». Πάντως λίγο πριν πεθάνει ο Λασκαράτος, ο επίσκοπος Κεφαλονιάς, Γερ. Δόριζας "λύνει" τον αφορισμό. Γράμμα του γιου του σατιρικού συγγραφέα, στον Τύπο, με τη συγκατάθεση του Ανδρέα Λασκαράτου, αναφέρει ότι τα «διάφορα μη αληθή» που δημοσιεύτηκαν περί αφορισμού δεν τους αφορούν, «αφού μάλιστα ως γνωστόν ο πατήρ μου εξακολουθεί να έχει τας αυτάς αρχάς και ιδέας, τας οποίας ανέκαθεν είχεν».

Ο Ανδρέας Λασκαράτος πέθανε τελικά στο Αργοστόλι, 23 Ιουνίου 1901. Το έργο του, πολύ πρωτοποριακό για την εποχή παραμένει διαχρονικό έως σήμερα. Αναμέσα στα κυριότερα έργα του, είναι: "Τα μυστήρια της Κεφαλονιάς", "Ιδού ο άνθρωπος ή ανθρώπινοι χαρακτήρες", "Ποιήματα και Ανέκδοτα", "Οι καταδρομές μου εξαιτίας του Λύχνου", "Απόκριση στον αφορισμό".
έργα που συνήθιζαν να έρχονται σε σύγκρουση με τις αντιλήψεις της εποχής του. Εξέφραζε ελεύθερα και ανεπηρέαστα τις απόψεις του και προκαλούσε με τη γραφή του γι' αυτό γνώρισε διώξεις, τη φυλάκιση αλλά και τον αφορισμό. Απέναντί του βρέθηκε κυρίως η εκκλησία.

Οταν ο Φειδίας πήγε φυλακή

Της ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΜΥΡΙΛΛΑ

Πώς θα σας φαινόταν αν μαθαίνατε ότι ο Φειδίας φυλακίστηκε για το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς, ο Περικλής κατηγορήθηκε για σπατάλη στην Ακρόπολη, ο Θεμιστοκλής είχε μάλλον... μακρύ χέρι, ο Αριστοτέλης στηλίτευε τον πλουτισμό κάποιων εφοριακών τη στιγμή που η άμεση φορολογία θεωρούνταν προσβλητική για τους Αθηναίους, ενώ ένας από τους πιο στενούς συνεργάτης του Μεγάλου Αλεξάνδρου ήταν μέγας καταχραστής; 

                                              Πίνακας του Αλμα Ταντέμα που απεικονίζει τον Περικλή και την Ασπασία στο εργοτάξιο του Παρθενώνα, όπου θαυμάζουν τη ζωφόρο. 

Αλλά και στο Βυζάντιο: τους τελευταίους αιώνες, τους αιώνες της μεγάλης κρίσης και της πτώσης, οι πλούσιοι γίνονταν πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι.
Οσο ειδυλλιακή εικόνα κι αν μας αρέσει να έχουμε για τους «αρχαίους ημών προγόνους», η διαφθορά είναι σύμπτωμα όλων των καιρών. Υπάρχει όμως μια βασική διαφορά τού τότε με το τώρα: «Εκείνη την εποχή, οι θεσμοί και το νομοθετικό πλαίσιο αποθάρρυναν τέτοια φαινόμενα και όταν εμφανίζονταν το πολιτειακό σύστημα τα εξόριζε κυριολεκτικά και συμβολικά», επισημαίνει στο «7» ο καθηγητής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Παναγιώτης Βαλαβάνης.
Το ίδιο το πολίτευμα, λοιπόν, δεν δίστασε να ορίσει δικάσιμο για τον Περικλή, αφού τα μνημεία της Ακρόπολης συνδέθηκαν ίσως με τη μεγαλύτερη κατάχρηση της εποχής. Η χρήση των χρημάτων του ταμείου της Αθηναϊκής Συμμαχίας, αλλά και οι υποψίες ότι ο Φειδίας νόθευσε το κράμα χρυσού του αγάλματος της Αθηνάς, αμαύρωσαν, τότε, το έργο. Δεδομένου όμως ότι το πολίτευμα δεν ήταν «ελέω θεού» αλλά... «ελέω πολιτών», κινήθηκαν όλοι οι ελεγκτικοί μηχανισμοί της εποχής. Αν και ορίστηκε δικάσιμος, ο Περικλής δεν δικάστηκε ποτέ, διότι ξεκίνησε ο Πελοποννησιακός Πόλεμος. Ωστόσο, πριν ξεκινήσει η ανέγερση του ναού της Αθηνάς Νίκης, ελεγκτές ξεσκόνισαν τη μελέτη του Καλλικράτη. Οσο για τον Φειδία, δικάστηκε και απέδειξε την αθωότητά του. Αλλά αμέσως μετά κατηγορήθηκε για αλαζονεία επειδή είχε απαθανατίσει τον εαυτό του και τον Περικλή στην ασπίδα της Αθηνάς και φυλακίστηκε!
Η πολύ οικεία σε μας διένεξη των πολιτικών που συνοψίζεται στο «ποιος έκλεψε περισσότερο από τον άλλον», διαδραματίστηκε ανάμεσα στον δημοκρατικό Θεμιστοκλή και τον συντηρητικό Αριστείδη, τον επονομαζόμενο «δίκαιο». Ο Αριστείδης, ως υπεύθυνος των δημόσιων εσόδων, κατηγόρησε τον Θεμιστοκλή για κατάχρηση. Ο δεύτερος, όμως, όχι μόνο κατάφερε να τον παύσει από τα καθήκοντά του, αλλά τον κατηγόρησε, επίσης, για ατασθαλίες. Οπως σημειώνει στο βιβλίο του «Οψεις του αρχαίου ελληνικού κόσμου» ο καθηγητής Αρχαιολογίας του ΑΠΘ, Μ. Τιβέριος, όταν ο Αριστείδης επανήλθε στη θέση του, απευθυνόμενος στα πλήθη, είπε: «όταν εκτελούσα ευσυνείδητα τα καθήκοντά μου, με αποδοκιμάζατε. Τώρα που έχω αφήσει τους κλέφτες να αλωνίζουν το δημόσιο χρήμα, σας φαίνομαι σπουδαίος».
Το δωράκι του Δημοσθένη
Ομως και ο Δημοσθένης το 324 π.Χ. εξορίστηκε από την Αθήνα με την κατηγορία ότι συνεργάστηκε με τον μεγαλύτερο καταχραστή της εποχής, τον Αρπαλο. Στον τελευταίο ο Μέγας Αλέξανδρος είχε αναθέσει την ευθύνη των οικονομικών της στρατιάς και αργότερα του θησαυροφυλακείου της Βαβυλώνας. Καθώς όμως ήταν άπληστος καταχραστής και φοβήθηκε την οργή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, δραπέτευσε στην Αθήνα. Ο Δημοσθένης αρχικά εισηγήθηκε την απέλασή του, αλλά, έπειτα από μια γενναία... δωρεά από τον Αρπαλο, άλλαξε γνώμη...
Και ενώ εμείς ετοιμαζόμαστε να πληρώσουμε τους σκληρότερους φόρους, οι πολίτες της αρχαίας Αθήνας όχι μόνο δεν τους είχαν σε καμία υπόληψη, αλλά στην κλασική Αθήνα η άμεση φορολογία θεωρούνταν προσβλητική και τυραννική. «Η οποιαδήποτε φορολογία εργασίας και περιουσίας λογιζόταν ως ασύμμετρη προς την ιδιότητα του ελεύθερου πολίτη», αναφέρει ο Μ.Τιβέριος. Επειδή, όμως, καμία κρατική μηχανή δεν μπορεί να λειτουργήσει διαφορετικά, εξαιρέθηκαν μεν οι πολίτες, αλλά τους φόρους τούς επωμίστηκαν οι μέτοικοι (οι ξένοι που διέμεναν στην Αθήνα).
Οι μόνοι πολίτες που πλήρωναν ήταν όσοι έκαναν ατιμωτικά επαγγέλματα, όπως οι «πορνοβοσκοί», ή τυχοδιωκτικά, όπως οι θαυματοποιοί, διότι τότε θεωρούνταν τυχοδιώκτες, ενώ από το χριστιανισμό και μετά είναι... σταρ. Και κυρίως πλήρωναν οι «έχοντες και κατέχοντες» πολίτες, με τη μορφή της «εισφοράς» για τις έκτακτες λειτουργίες της πόλης, όπως κάλυψη πολεμικών αναγκών, δραματικούς και μουσικούς αγώνες κ.ά. Και επειδή, όπως είναι φυσικό, στους έχοντες καθόλου δεν άρεσε να πληρώνουν, έρχονταν σε διενέξεις μεταξύ τους προκειμένου να αποφύγουν τις εισφορές. Και κάπως έτσι η Δημοκρατία μετέφερε την... κρίση στα πλούσια στρώματα της κοινωνίας και το έκανε τόσο επιτυχημένα ώστε, όπως αναφέρει και πάλι ο Μ. Τιβέριος, ένας ολιγαρχικός Αθηναίος του 5ου αι. έλεγε ότι «ο λαός απαιτεί να παίρνει χρήματα και να τραγουδά, να τρέχει, να χορεύει, να ταξιδεύει, να έχει ο ίδιος χρήμα και οι πλούσιοι να γίνουν φτωχότεροι».
Οσο για τους εφοριακούς, το επάγγελμα απαντάει και στη Σπάρτη. Μάλιστα ο Αριστοτέλης στα «Πολιτικά» του είναι πολύ σαφής: «Λανθασμένες είναι και οι ρυθμίσεις για τους εφόρους. Παρά το ότι είναι η σημαντικότερη εξουσία, ωστόσο προέρχονται από όλο το λαό και πολλές φορές συμβαίνει να παίρνουν το αξίωμα πολύ φτωχοί άνθρωποι, που χρηματίζονται εξαιτίας της φτώχειας τους». Και συμπληρώνει: «Ο τρόπος απονομής του αξιώματος είναι παιδαριώδης. Επρεπε να εκλέγονται από όλο το λαό και όχι όπως γίνεται τώρα. Αλλωστε, δεν είναι διακεκριμένοι πολίτες και, επειδή παίρνουν σοβαρές αποφάσεις, θα ήταν καλύτερα να κρίνουν με βάση γραπτή νομοθεσία και όχι αυθαίρετα. Ούτε όμως η ζωή τους συμβαδίζει με τους νόμους. Οι έφοροι ζουν με άνεση, ενώ οι άλλοι με σκληρούς περιορισμούς, με αποτέλεσμα να μην αντέχουν τη ζωή τους και να καταπατούν τους νόμους, για να απολαύσουν κρυφά τις σωματικές ηδονές...».
Φαίνεται πως το αρχαιότερο επάγγελμα, εκτός από αυτό που όλοι ξέρουμε, είναι και του τραπεζίτη, που δεν έχαιρε καμίας εκτίμησης από τους πολίτες της Αρχαίας Αθήνας. Και μπορείτε να υποψιαστείτε το γιατί: Οι τράπεζες και τότε σχετίζονταν με δάνεια και γι' αυτό ο Πλάτων στους «Νόμους» ζητά να απαγορευτούν τα έντοκα δάνεια. Εδώ, όμως, έρχεται το πολίτευμα το οποίο με τους νόμους θέτει εμπόδια σε κάθε σκοτεινό ανθρώπινο ένστικτο που επιζητά τον ληστρικό πλουτισμό. Οι τραπεζίτες, λοιπόν, ήταν έντιμοι και ήταν επειδή δεν είχαν άλλη επιλογή, αφού τραπεζίτες επιτρεπόταν να γίνουν μόνο οι μέτοικοι, οι οποίοι δεν είχαν δικαίωμα στην κατοχή ακίνητης περιουσίας. Ετσι, όταν δάνειζαν, δεν μπορούσαν να υποθηκεύσουν περιουσίες των πολιτών.
Ιερά με τόκο!
Ολ' αυτά, όμως, αφορούν τις ιδιωτικές τράπεζες. Διότι υπήρχαν και κρατικές και ήταν τα μεγάλα Ιερά (π.χ. Δήλος) στα οποία οι ιδιώτες κατέθεταν τα λεφτά τους χωρίς τόκο. Οταν εμφανίστηκαν οι ιδιώτες, τα Ιερά άρχισαν και εκείνα να βάζουν τόκους, αλλά κατόπιν κρατικής έγκρισης.
Πολλούς αιώνες αργότερα, οι ευκατάστατοι έγιναν απρόθυμοι στις εισφορές. «Οι έχοντες να ανοίξουν τα βαλλάντια και τα κιβώτιά τους» γράφει ο αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης Συμεών στον τελευταίο βυζαντινό αυτοκράτορα, Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, καταγγέλλοντας ότι οι πλούσιοι «θησαυρίζουσι» και διαπράττουν κάθε λογής αδικίες εις βάρος των φτωχών. Η αλαζονεία, δε, ήταν τόσο απροκάλυπτη, ώστε, όπως σημείωνει η καθηγήτρια Βυζαντινής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης, Τόνια Κιουσοπούλου, «αυτόπτες μάρτυρες της Αλωσης λένε ότι ακόμα και οι τούρκοι στρατιώτες εντυπωσιάστηκαν από τους θησαυρούς που βρήκαν στα σπίτια των πλουσίων, οι οποίοι κατηγορήθηκαν ότι δεν συνεισέφεραν καθόλου στις αμυντικές δαπάνες της πόλης». Πριν από την Αλωση, η ανερχόμενη τάξη των εμπόρων, που αντικατέστηκε την παλιά αριστοκρατία, είχε τον έλεγχο της πόλης και εμπλεκόταν στα δημόσια έργα, όχι όπως άλλοτε, μόνο για λόγους κύρους και υστεροφημίας, αλλά και με άλλα κίνητρα... Ο Μανουήλ Παλαιολόγος Ιάγαρις, λίγα χρόνια πριν από την Αλωση, ανέλαβε την επισκευή των τειχών και κατηγορήθηκε ότι καταχράστηκε δημόσιο χρήμα. *
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
* Μιχάλης Τιβέριος, «Οψεις του Αρχαίου Ελληνικού Κόσμου, (αν)επίκαιρες αρχαιογνωστικές συμβολές», 2007, εκδ. Πατάκη.
* Τόνια Κιουσοπούλου, «Βασιλεύς ή Οικονόμος, πολιτική εξουσία και ιδεολογία πριν την Αλωση», 2007, εκδ. Πόλις.
Αθήνα... όπως ΔΝΤ;
Μπορεί οικονομικές και πολιτικές αντιστοιχίες να μην υπάρχουν, αλλά η Ε.Ε. δεν είναι ο πρώτος οικονομικός συνασπισμός στην ιστορία της Ευρώπης και το ΔΝΤ δεν είναι ο πρώτος οργανισμός που παρεμβαίνει με το πρόσχημα της βοήθειας.
Η Αχαϊκή Συμπολιτεία διήρκεσε 130 χρόνια, σε αυτήν συνασπίστηκαν 44 κράτη, τα οποία θεσμοθέτησαν και νομισματική ένωση με κοινό νόμισμα. Ομως στη Δηλιακή Συμμαχία, που εξελίχθηκε σε Αθηναϊκή Ηγεμονία, προσχώρησαν 400 μέλη κάτω από μία κοινή πολιτική και κοινό νόμισμα. Ο Θουκυδίδης είχε από την αρχή αμφισβητήσει τους σκοπούς της συμμαχίας και έλεγε ότι η περσική απειλή είναι το πρόσχημα, ο πλούτος είναι η αιτία. Και έτσι έγινε... Η Αθήνα πλούτιζε από τις εισφορές και εισέβαλε βίαια σε όσους είτε αρνούνταν να συμμαχήσουν (π.χ. Κάρυστος) είτε επιθυμούσαν να φύγουν, όπως η Νάξος, η Θάσος, η Μήλος.
Και βέβαια ως πόλη-ηγεμόνας δεν έχανε την ευκαιρία να επεμβαίνει όπου της ζητούσαν βοήθεια... Οταν, η Εγεστα, πόλη της ΒΔ Σικελίας, ζήτησε από την Αθήνα να επέμβει για να λυθεί η διένεξη που είχε με τον Σελινούντα εξαιτίας μιας αμφισβητούμενης μεταξύ τους περιοχής, οι Αθηναίοι δέχτηκαν αμέσως, σκεπτόμενοι ότι είναι μια πολύ καλή ευκαιρία να επέμβουν και στα πράγματα της Σικελίας. Ομως εδώ η Αθήνα έπεσε στην παγίδα που έστησε, διότι οι Εγεσταίοι παραπλάνησαν ότι έχουν χρήματα και οι Αθηναίοι επεχείρησαν την ολέθρια τελικά σικελική εκστρατεία το 415 π.Χ.

οι πόλεις τις οποίες έχτισε ο Αλέξανδρος

Όλες οι πόλεις τις οποίες έχτισε ο Αλέξανδρος αποτελούσαν μέρος στρατηγικού σχεδίου, που στόχο είχε την ανάμειξη του πληθυσμού και τον εξελληνισμό των κατακτημένων περιοχών.

 

Εκτός από την ίδρυση αυτών των πόλεων, μια σειρά από οχυρώσεις και άλλου είδους έργα κατασκευάστηκαν με σκοπό να υποβοηθήσουν την αύξηση της παραγωγής, τη δημιουργία χερσαίων και υδάτινων εμπορικών δρόμων, και τη διατήρηση της ηρεμίας στις κατακτημένες περιοχές.

 

Η πρώτη Αλεξάνδρεια που ιδρύθηκε, και συγχρόνως η πιο φημισμένη από όλες, ήταν η Αλεξάνδρεια η εν Αιγύπτω ( 331 π.Χ.). Ο Αλέξανδρος αντιλήφθηκε την αναγκαιότητα για την ίδρυση μιας πόλης στο Δέλτα του Νείλου που θα έδινε στις μεσόγειες πόλεις της Αιγύπτου μια διέξοδο στη θάλασσα, με πρόσθετο σκοπό η καινούργια πόλη να αντικαταστήσει στην οικονομική ζώνη της ανατολικής Μεσογείου την Τύρο της Φοινίκης.

 

Ο Αλέξανδρος επέλεξε ο ίδιος το σημείο στο οποίο θα χτιζόταν η πόλη, ενώ επέβλεψε και τη σχεδίαση της. Η Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπως ακριβώς την οραματίστηκε ο Αλέξανδρος, εξελίχτηκε σε σημαντικότατο λιμάνι και μεγάλο εμπορικό σταθμό, ενώ σύντομα αναδείχθηκε σε λίκνο του ελληνικού πολιτισμού.

 

Στα χρόνια του Αλέξανδρου αλλά και λίγο αργότερα εμφανίστηκαν και άλλες πόλεις με το όνομα Αλεξάνδρεια. Οι ιστορικές πηγές της εποχής είναι πολύ φτωχές σε πληροφορίες γι’ αυτές τις πόλεις.

 

Τα περισσότερα στοιχεία τα αντλούμε από μεταγενέστερους συγγραφείς, περιηγητές, ιστορικούς και γεωγράφους, που όμως δεν συμφωνούν ούτε ως προς τον αριθμό των πόλεων ούτε ως προς τη θέση στην οποία κατασκευάστηκαν, και σε ορισμένες περιπτώσεις ούτε ως προς την ύπαρξη τους.

 

Δεν είναι λίγες οι φορές που οι πληροφορίες για τις πόλεις συμφύρονται με μύθους και ιστορίες των λαών της Ανατολής. Το πιθανότερο, πάντως, είναι ότι ο Αλέξανδρος δεν ίδρυσε καμία άλλη Αλεξάνδρεια πριν από τη μάχη στα Γαυγάμηλα, το 331 π.Χ.

 

Ακολουθεί μια παρουσίαση των πόλεων για τις οποίες υπάρχει κάποια ιστορική και, σε ορισμένες περιπτώσεις, αρχαιολογική τεκμηρίωση σχετικά με την ύπαρξή τους.

 

Στη συνέχεια παραθέτουμε τις πόλεις με το όνομα Αλεξάνδρεια, που είτε ιδρύθηκαν μετά το θάνατο του μεγάλου στρατηλάτη είτε οι σχετικές με την ύπαρξη τους πληροφορίες ελέγχονται ως μάλλον ανακριβείς.

 

1. Αλεξάνδρεια η εν Αρείοις

 

Ιδρύθηκε στη διάρκεια του έτους 330 π.Χ., όταν ο Αλέξανδρος εισέδυσε στην περσική σατραπεία Αρεία ή Αρία ( σημερινό Αφγανιστάν). Βρισκόταν κοντά στην πρωτεύουσα της επαρχίας, Αρτακόανα, που ταυτίζεται με τη σημερινή πόλη Χεράτ. Πιθανολογείται πως ερείπια της βρίσκονται κάτω από τη μεσαιωνική ακρόπολη της σύγχρονης πόλης.

 

2. Αλεξάνδρεια η Προφθασία

 

Ιδρύθηκε το 330 π.Χ. στη Δραγγιανή, νότια της Φράδα ( σημερινό Φαράχ του Αφγανιστάν). Τοποθετείται βόρεια του ποταμού Ετύμανδρου (σημερινός Χέλμαντ). Η ίδρυση της δεν είναι επαρκώς στοιχειοθετημένη.

 

3. Αλεξάνδρεια η εν Αραχωσία

 

Ο Αλέξανδρος από την Αρεία κινήθηκε προς τη Δραγγιανή ( περιοχή ανάμεσα στο σημερινό Ιράν και Αφγανιστάν) και στη συνέχεια έφτασε στην Αραχωσία, πλησιάζοντας προς τους πρόποδες του Ινδικού Καυκάσου (Χίντου Κους). Εκεί ίδρυσε την Αλεξάνδρεια στην Αραχωσία, το χειμώνα του 330-329 π.Χ.

 

Ο Αρριανός δεν αναφέρει πουθενά στοιχεία για την ακριβή τοποθεσία της πόλης και τον τρόπο εποικισμού της. Πολλοί ερευνητές την ταυτίζουν με τη σημερινή πόλη του Αφγανιστάν Κανταχάρ.

 

4. Αλεξάνδρεια η Εσχάτη ή παρά τον Ιαξάρτην

 

Αφού ο Αλέξανδρος διέσχισε την οροσειρά του Ινδικού Καυκάσου, έφτασε στη Σογδιανή και στην πόλη Μαρακάντα ( σημερινή Σαμαρκάνδη του Ουζμπεκιστάν). Από εκεί συνέχισε βορειοανατολικά και, όταν έφτασε στον Ιαξάρτη ποταμό, αμυντικοί λόγοι τον ανάγκασαν να ιδρύσει μια πόλη, το 329 π.Χ., την οποία εποίκισε με ντόπιους και Έλληνες μισθοφόρους που είχε μαζί του.

 

Είναι πολύ πιθανό μετά το θάνατό του η πόλη να άλλαξε όνομα από τον επόμενο κυρίαρχο της, τον Σέλευκο το Νικάτορα. Η πόλη βρίσκεται πολύ κοντά στην πόλη του Τατζικιστάν Χουντζάντ (πρώην Λενιμπάντ).

 

5. Αλεξάνδρεια η επί του Καυκάσου

 

Το καλοκαίρι του 327 π.Χ. ο Αλέξανδρος έφυγε από τη Σογδιανή και εισήλθε στη Βακτριανή , κινούμενος προς νότο, και στην Ινδία. Στην περιοχή των Παροπαμισάδων ίδρυσε μια νέα Αλεξάνδρεια, την επί Καυκάσου. Την εποίκισε με ντόπιους κατοίκους και βοηθητικό στρατιωτικό προσωπικό. Η πόλη βρίσκεται πολύ κοντά στη σημερινή πόλη Μπαγκράμ του Αφγανιστάν.

 

6 και 7. Αλεξάνδρεια Νίκαια και Αλεξάνδρεια Βουκέφαλος

 

Μετά τη νίκη του στον ποταμό Υδάσπη ( σημερινός Γχέλουμ στο Πακιστάν, παραπόταμος του Ινδού), το καλοκαίρι του 326 π.Χ., ο Αλέξανδρος ίδρυσε δύο νέες πόλεις, μία στην αριστερή όχθη του ποταμού, τη Νίκαια, και μία στη δεξιά, τη Βουκέφαλο(σημερινό Γχέλουμ). Την επίβλεψη της ανέγερσης των δύο αυτών πόλεων την είχε ο Κρατερός. Οι δύο πόλεις λόγω των μουσώνων χρειάστηκαν γρήγορες επισκευές.

 

8. Αλεξάνδρεια η παρά τον Ακεσίνην ποταμόν ή παρά τον Ινδόν

 

Γνωρίζουμε ότι ο Αλέξανδρος ίδρυσε, το 325 π.Χ., μια πόλη κοντά στον ποταμό Ακεσίνη (σημερινός Χενάμπ του Πακιστάν). Την επίβλεψη της ανέγερσης είχε ο Ηφαιστίωνας. Δεν γνωρίζουμε όμως το όνομα που της δόθηκε. Ο Αλέξανδρος εγκατέστησε στην πόλη κυρίως ντόπιους, αλλά και αρκετούς μισθοφόρους που δεν επιθυμούσαν να συνεχίσουν.

 

Ίσως τελικά η πόλη αυτή να ταυτίζεται με εκείνη που αναφέρει ο Διόδωρος και όχι ο Αρριανός, η οποία χτίστηκε στη συμβολή του ποταμού Ακεσίνη με τον Ινδό και είχε 10.000 κατοίκους. Την πόλη αυτή μερικοί την ταυτίζουν με την σημερινή πόλη Ουτς Σαρίφ του Πακιστάν.

 

8. Αλεξάνδρεια η Ωπιανή

 

Ο Αλέξανδρος ανέθεσε, το 326/325 π.Χ. στον Κρατερό να οχυρώσει την πρωτεύουσα των Μουσικανών. Στη συνέχεια τοποθέτησε φρουρά και μετονόμασε(;) την πόλη σε Αλεξάνδρεια.

 

9. Αλεξάνδρεια Ραμπάκια

 

Την άνοιξη του 325 π.Χ. εισέβαλε στη χώρα των Ωρειτών. Εκεί ανακατασκεύασε την πρωτεύουσά τους, Ραμπάκια. Την επίβλεψη μάλιστα του έργου την ανέθεσε στον Ηφαιστίωνα και μετονόμασε την πόλη σε Αλεξάνδρεια. Σήμερα η περιοχή ονομάζεται Μπέλα και βρίσκεται στο Μπαλουχιστάν.

 

10. Αλεξάνδρεια η εν Καρμανία

 

Ιδρύθηκε το 325 π.Χ. και τοποθετείται στο σημερινό Ιράν, στην περιφέρεια Κερμάν.

 

11. Αλεξάνδρεια η εν Σουσιανή

 

Για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της άρδρευσης τω περιοχών κοντά στον ποταμό Ευφράτη και των ελών της αραβικής περιοχής, έχτισε ανάμεσα στις εκβολές του Ευφράτη και του Τίγρη , το 324 π.Χ., την τελευταία Αλεξάνδρεια. Αργότερα μετονομάστηκε σε Σελεύκεια η προς Ελαιώ, πόλη που παρέμεινε στο προσκήνιο μέχρι την εποχή των Σασσανιδών.

 

Εκτός από τις παραπάνω πόλεις υπάρχει μια πλειάδα άλλων πόλεων με το όνομα Αλεξάνδρεια, των οποίων η ύπαρξη δεν τεκμηριώνεται επαρκώς ή οι πληροφορίες για αυτές είναι συγκεχυμένες. Μερικές από τις πιο γνωστές ήταν οι ακόλουθες:

 

Αλεξάνδρεια στη Μακεδονία ή στη Θράκη ( η κατά Μέλανα κόλπο). Αναφέρεται ότι την έχτισε ο Αλέξανδρος το 342 π.Χ., χωρίς όμως να υπάρχει καμία απόδειξη γι’αυτό. Αν δεν πρόκειται για μια αντανάκλαση της ίδρυσης των Φιλίππων, πιθανόν να είναι η πόλη που αναφέρει ο Πλούταρχος ότι ίδρυσε ο Αλέξανδρος στη Θράκη με το όνομα Αλεξανδρούπολη( καμία σχέση με τη σημερινή πόλη).

 

Αλεξάνδρεια η εν Γρανικώ – Αλεξάνδρεια η Τρωάς.

 

Αλεξάνδρεια η παρά την Ισσόν ή της Κιλικίας. Η πόλη αυτή μας είναι γνωστή από τον Στράβωνα. Πιθανόν να πρόκειται για μετονομασία πόλης ή για πόλη που ξαναχτίστηκε στους Ελληνιστικούς χρόνους για να θυμίζει τη μεγάλη μάχη. Σήμερα είναι γνωστή με το όνομα Αλεξανδρέττα ή Ισκεντερούν.

 

Αλεξάνδρεια η επί του Ώξου ή Ωξειανή. Χτίστηκε στη συμβολή του ποταμού Ώξου και του ποταμού Κόκχα. Ίσως ταυτίζεται με τη σημερινή πόλη του Ουζμπεκιστάν Καρσί.

 

Τέλος, οι παρακάτω πόλεις δεν είναι σίγουρο ότι κάποτε ονομάζονταν «Αλεξάνδρεια». Πρόκειται για πόλεις οι οποίες στους Ελληνιστικούς χρόνους ονομάζονταν είτε «Αντιόχεια» είτε «Σελεύκεια» :

 

Αλεξάνδρεια η Μαργιανή (σημερινό Τουρκμενιστάν). Ιδρύθηκε μάλλον από τους Σελευκίδες με το όνομα Αντιόχεια.

 

Αλεξάνδρεια η προς Πέρσας. Ίσως είναι η Αντιόχεια της Περσίδος. Υπήρχε σίγουρα πριν από το τέλος του 3ου αιώνα π.Χ. κοντά στο σημερινό Μπουσίρ.

 

Αλεξάνδρεια επί του ποταμού Τίγρη. Έχει ταυτοποιηθεί με τη Σελεύκεια του ποταμού Τίγρη. Ιδρύθηκε σίγουρα από τους Σελευκίδες.

 

Αλεξάνδρεια η εν Σκύθαις. Ιδρύθηκε κοντά στον ποταμό Ιαξάρτη, πιθανόν ανάμεσα στο 290 και το 280 π.Χ.

 

Αλεξάνδρεια της Μεσοποταμίας.

 

Αλεξάνδρεια η προς Λάτμον.

 

history-of-macedonia 

  

http://arxaia-ellinika.blogspot.gr/ 

Η ΣΤΑΜΩ ...... αιχμάλωτη του Ιμπραήμ

Μαύρισε ο τόπος από τα αράπικα λεφούσια.

Ο Πατισάχ πασάς, ο μεγάλος σουλτάνος του τουρκικού δοβλετιού, έδωσε διαταγή στον αράπη υποτελή του, το στρατηγό Ιμπραήμ, να πνίξει στο αίμα τους ξεσηκωμένους Γκιαούρηδες.

«Ρουθούνι μην αφήσεις. Και αυτής της γης βάλτης φωτιά και κάφ’την απ’ άκρη σ’ άκρη.»

Χιλιάδες ο στρατός. Εκατοντάδες τα πλεούμενα, πλημμύρισαν της Πύλου το λιμάνι.

…………………………………....

Ο Ζάρακας δεν γλίτωσε από τη μανία των σκυλιών. Ένα λεφούσι από κείνα που ρημάζουν και κατάκαιγαν το Μοριά, πέζεψε στην Κρεμαστή. 

Έρημο το χωριό. Κλειστές οι πόρτες των λίγων σπιτιών, που στάθηκε το κέντρο των Ζαρακίτικων  χωριών. Οι κάτοικοι αυτού του χωριού, μαζί με άλλους πολλούς από χωριά του κάμπου που είχαν ζητήσει σε κείνο το ορεινό χωριό προστασία καταφύγανε στον οικισμό Παλιοχώρα που βρίσκεται στο ύψωμα Μπαμπάλα που παρείχε σιγουριά, λόγω της απόκρυφης και απόκρημνης θέσης, περιστοιχισμένης από πανύψηλους βράχους.

Μια μοναδική αθέατη πρόσβαση οδηγούσε εκεί. Κατά τύχη όλων αυτών των κατατρεγμένων εφιάλτης λούφαζε περιμένοντας την ευκαιρία να εκδικηθεί. Ποιους άραγε;

Τα αδέλφια του; Τους συγγενείς και φίλους του, την πατρίδα του; Τα ους χωριανούς του; Ποιος ήταν ο άνθρωπος αυτός που πήρε στο λαιμό του τόσες ψυχές;

Κατά τα λεγόμενα της μάνας, που μας διηγιόταν αυτή την ιστορία κι άλλες πολλές, με την παράκληση σαν μεγαλώσουμε να τις γράψουμε, μην τυχόν και ξεχαστούν, ο εφιάλτης ήταν κάποιος γερό-Τούρκος, που τον είχε υπηρέτη του κάποιος Παπαμιχαλόπουλος.

Άραγε αυτός ήταν, ή κάποιος προσκυνημένος που έδρασε καλυπτόμενος πίσω απ’ αυτόν; Υποθέσεις κάνω. Νύχτα οδήγησε εκείνο το μπουλούκι των πεινασμένων λύκων στον απόκρυφο οικισμό.

Νύχτα πέρασαν το πάνω Τούμπαλι, τη μεγάλη λάκα, πήραν την κατηφόρα προς Κυπαρίσσι και σε κάποιο αυτής της μεγάλης κατηφοριάς, μπήκανε στο κρυφό μονοπάτι που έβγαζε στην καρδιά του πανύψηλου βουνού, την Μπαμπάλα, που ανάμεσα σε πανύψηλους βράχους βρισκότανε εκείνος ο οικισμός, καταφύγιο των κατοίκων της Κρεμαστής και άλλων κατατρεγμένων και κυνηγημένων από το άρμα του θανάτου που έσερνε πίσω του ο αιμοσταγής εκείνος στρατηγός, ο Ιμπραήμ πασάς.

Όλο εκείνο το ανθρωπολόι από γέρους, γριές, άντρες γυναίκες και παιδιά κραδαίνοντας πάνω από τα κεφάλια τους τα γιαταγάνια, με σπρωξίματα και γιουχαίσματα που έκαναν το γύρω τόπο να ανατριχιάζει, που έκανε τα γύρω βουνά να αντιλαλούν το μοιρολόι των μανάδων ,που έκαναν τις κόρες να βρουν γκρεμό να γκρεμιστούν ,το οδήγησαν στη μεγάλη χαράδρα που βρίσκεται ανάμεσα στο ύψωμα της Αγία-Βαρβάρας και στο απέναντι βουνό.

Αυτή την ώρα που ο ήλιος καταπόρφυρος, αναδυόταν βαθιά στον ορίζοντα, μέσα στα καταγάλανα νερά του Μυρτώου, άρχισε το μακελειό. Σκοτείνιασε ο ουρανός και ο ουρανός και ο ήλιος κρύφτηκε μες στη μεγάλη εκείνη σκοτεινιά. Άναψαν τα τούρκικα γιαταγάνια, καθώς τα σφιγμένα κορμιά κατρακύλαγαν το ένα πίσω από το άλλο στο βάθος της βαθιάς εκείνης λαγκάδας.

«Ααα! Ετούτη τη μορφονιά αφέντη μου, μην τη χαλάσουμε» είπε ο δήμιος στο Σερασχέρη δείχνοντας με το αιματοβαμμένο χέρι του τη Στάμω, που κράταγε σφιχτά στην αγκαλιά της το δωδεκάχρονο αδελφό της τον Αντώνη. 

«Είναι πολύ γκιουζέλ. Θα χαρεί ο πασάς σαν του την πάμε να την έχει στολίδι στο χαρέμι του κι άπλωσε το χέρι του κείνος ο αδίστακτος φονιάς για να αποσπάσει μέσα από την αγκαλιά της το δωδεκάχρονο παιδί, να του πάρει το κεφάλι.

Η πεντάμορφη Στάμω έριξε όλο της το κορμί πάνω στο κορμάκι του δωδεκάχρονου αδελφού κι έτσι σφιχταγκαλιασμένοι, σαν ένα κουβάρι, κύλησαν κατά γης..

Άδικα προσπάθησαν οι φονιάδες να της τον πάρουν. Ο Σερασχέρης που παρακολουθούσε την σκηνή τους έκανε νόημα να σταματήσουν.

Έτσι, την όμορφη Στάμω..... την Παναρίτη..... και τον μοναδικό αδερφό της, τον Αντώνη, τους μπάρκαραν σε ένα πλεούμενο, και από την Πύλο βρέθηκαν στην Αλεξάνδρεια,συστημένοι για το χαρέμι του μεγάλου πασά. Τη λυγερή τη Στάμω, με την αέρινη κορμοστασιά, εκείνος ο πασάς τη στόλισε στα μετάξια και τα χρυσαφικά. Την έκανε βασίλισσα του χαρεμιού του.

Φτάσανε τα γαλλικά καράβια στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας για να δώσουν και να πάρουν τους ανταλλάξιμους. Ανάμεσα σ’ αυτούς ήταν ο μικρός Αντώνης, που τον είχαν χωρίσει από τη γλυκιά πανέμορφη αδελφή του, κλεισμένος μαζί με άλλους πολλούς σε στρατόπεδο.

Σαν έπεσε στ’ αυτί της Στάμως εκείνο το μαντάτο, ανασάλεψε μέσα της ο κρυφός καημός που την κατάτρωγε. Ο καημός του αδερφού. Γονατιστή και με δάκρυα στα μάτια παρακαλούσε τον αφέντη, να κατεβούνε στο μεγάλο εκείνο λιμάνι στο μεγάλο λιμάνι που άλλοτε το στόλιζε ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου, να δει και να αποχαιρετήσει τον μικρό της αδερφό. Μπρος στα δάκρυα και τα παρακάλια, λύγισε ο πασάς.

Ο δωδεκάχρονος τώρα Αντώνης, σωστό παλικαρόπουλο, καθώς σάρωνε με αχόρταγη ματιά πέρα ως πέρα το μουράγιο εκείνου του μεγάλου λιμανιού, είδε κείνο το κάτασπρο μαντήλι π’ ανέμιζε στον αέρα.

Ήταν η Στάμω. Ναι! Η Στάμω, η αγαπημένη του, κι όρμησε κατά τη σκάλα του καραβού. Μα εκεί ο φρουρός του φράξε το δρόμο. Του κάκου παρακαλούσε να τον αφήσει για τελευταία ίσως φορά την όμορφη, αγαπημένη του αδερφή ν' αγκαλιάσει.Τότε η Στάμω στράφηκε προς τον πασά και δακρυσμένη τον ικέτεψε να την αφήσει να ανέβει εκείνη στο καράβι. Ο πασάς, συγκινημένος για μια ακόμη φορά, και ίσως πιστεύοντας πως η πρώτη ευνοούμενή του, που την είχε ντύσει και στολίσει με μετάξια και χρυσαφικά βασίλισσα του χαρεμιού του, δεν θα γύριζε, της έδωσε την άδεια. 

«Πήγαινε», της είπε «κάνε όσο μπορείς πιο γρήγορα.»

Ίδια ελαφίνα η σκλάβα κόρη, ανέβηκε τη σκάλα εκείνου του καραβιού, και πατώντας στο κατάστρωμα, γύρισε κατά το μουράγιο που στεκόταν όρθιος ο πασάς να την περιμένει. Έβγαζε από πάνω της όλα εκείνα τα χρυσαφικά που στόλιζαν το λαιμό της, στόλιζαν τα κατάμαυρα πλούσια μαλλιά της και τα δάχτυλα των χεριών της και χωρίς κανένα δισταγμό τα πέταξε στα πόδια του. «Πάρτα» του είπε. «Εγώ θα γυρίσω στην πατρίδα.»

Τότε γύρισε και αγκάλιασε το δωδεκάχρονο αγόρι, το αμούστακο, που ήταν το μοναδικό της αδέρφι, ενώ ο πασάς στεκόταν σαστισμένος....................

Παντρεύτηκε η Στάμω η όμορφη, με το Λάγγη από τη Ρηχιά. Έξι παιδιά του χάρισε, αγόρια και κορίτσια. Μα είχε και την κακιά τύχη να τονε πάρει φύλακα στα κοπάδια του έναν λεβεντονιό. Τον Τζέκο.

Τη Στάμω τη θάμπωσε η ομορφιά του και άρχισε να τον γλυκοκοιτάζει. Την γλυκοκοίταζε κι αυτός και δεν άργησε να τα κανονίσουν, καθώς ποθούσαν ο ένας τον άλλον. Ένα ανοιξιάτικο πρωινό η Στάμω φορτώθηκε την βαρέλα στην πλάτη της και είπε στη γειτόνισσα : «Σαν έρθει ο άντρας μου, πες του πως πάω στη Λούτσα, στο Καραδήμα, να φέρω νερό.»

 Ο Λάγγης σαν γύρισε, όλο και περισσότερο ανησυχούσε, καθώς η ώρα πέρναγε κι η Στάμω δε φαινόταν. «Μα τόσες ώρες η ευλογημένη; Μπας και της έτυχε κάποιο κακό;» κι έκανε κατά πέρα.

Σαν έφτασε στη Λούτσα, βρήκε τη βαρέλα μισογεμάτη ,δίπλα την τιχιά και παραπέρα τσαρούχια. Έριξε γύρω τη ματιά του ψάχνοντας τον τόπο. Φώναξε τρεις τέσσερις φορές δυνατά το όνομά της και σαν δεν πήρε καμιά απόκριση, άρχισαν να τον ζώνουν τα φίδια.

Με κομμένα πόδια γύρισε το πισάγναρο να βρει το Λάμπρο Πετρούτσο που ήξερε καλό κολύμπι. «Έλα Λάμπρο» του είπε. «Η Στάμω, η γυναίκα μου πνίγηκε στη Λούτσα.» Εσύ ξέρεις να βουτάς. Έλα μπας και τη βρούμε και τη βγάλουμε. «Τεταμάρ ντιάλαθ» (να την πάρει ο διάολος), έβρισε ο Λάμπρος αρβανίτικα και έκαναν κατά πέρα.

Πίσω τους ακολούθησε όλο το χωριό. Ο Λάμπρος ο Πετρούτσος ήτανε Σπετσιώτης. Αυτός,ο αδερφός του Αναστάσης Μπαγιονέτας, ο Γιάννης ο Χασάπης. Είχαν κολλήσει δώθε τη μεγάλη στεριά. Έβγαζαν καρβουνοκάμινα και άνοιγαν χωράφια. Τα κάρβουνα τα πούλαγαν στις Σπετσες, στο νησί τους, που είχε πολλούς καραβοκυραίους. Και οι τρεις τους ήταν θεριά. Ξεχέρσωσαν τόπους και τόπους. Έγιναν οι καλύτεροι νυκοκυραίοι. Ήξεραν και κολύμπι καλό .Βούταγε και ξαναβούταγε ο Λάμπρος στο παγωμένο νερό της Λούτσας και κάθε φορά που έβγαινε στον αφρό για να πάρει ανάσα, να ξεθυμάνει ξέσπαγε με ένα «τεταμάρ ντιάλαθ».

Μα αντίς να την είχε πάρει ο διάολος, την κρατούσε ο Τζέκος σφιχτά στην αγκαλιά του, και από κει ψηλά την κορφή του Αι –Δημητριού, κοίταζαν αυτό που γινόταν κάτω κει, στη Λούτσα στο Καραδήμα και κρυφογέλαγαν.

Είδε κι απόειδε ο Λάμπρος και τα παράτησε. Στράφηκε κατά το Λάγγη και του είπε αρβανίτικα : «Έψαξα κι ανασκάλεψα όλο τον πάτο, σπιθαμή. Εδώ μέσα δεν είναι η γυναίκα σου. Ψάξε αλλού να τη βρεις.» Και με ένα τελευτάιο «τεταμάρ ντιάλαθ» φόρεσε τα τσαρούχια του, πήρε παραμάσχαλα τα ρούχα του και με βρεγμένο το μακρύ του σώβρακο, βουτηγμένο στη λάσπη, πήρε δρόμο για το χωριό, με ήσυχη συνείδηση, πως ό,τι ήταν να κάνει το έκανε, σίγουρος πως κάτι άλλο θα είχε γίνει.

Την άλλη μέρα μαθεύτηκε το μεγάλο χαμπέρι. Ο Τζέκος παράτησε το μπουλούκι τα γίδια του Λάγγη και η Στάμω το μπουλούκι τα παιδιά της και εκεί στον Αι-Γιάννη, στη φτωχοκαλύβα του, γλένταγαν το μεγάλο τους έρωτα.

Η κυρά μου η Αλεξάκαινα, θετή κόρη του Λάμπρου Πετρούτσου, που η μάνα της είχε παντρευτεί τον Σακκή, ήτανε κόρη της Στάμως και του Λάγγη. Όταν έκανε νύφη τη μάνα μου, κόρη του Παπαρόζου, (παπά των Κουπιών)και εγγονή του Αντώνη, αδερφού της Στάμως, ποτέ δεν τη φώναξε νύφη παρά μόνο ξάδερφη. Το ίδιο και όλοι οι Σαρμπάνηδες του Αι-Γιαννιού, της Συκιάς και της Μονεμβασιάς, που ήταν κι αυτοί απόγονοι του Τζέκου και της Στάμως. Επίσης και οι Λαγγαίοι της Ρηχιάς. Ήτανε βλέπεις δευτεροξαδέρφια.

Η Στάμω φαίνεται πως μέσα της ένιωθε βαρύ το γεγονός ότι με το ζόρι έγινε γυναίκα ενός Τουρκαλά και φορτωμένη η ψυχή της από ένα αίσθημα εκδίκησης του ίδιου της του εαυτού, φρόντισε να εξιλεωθεί χαρίζοντας το κορμί της σε όσους άντρες Έλληνες, αν φυσικά της άρεσαν.

Έτσι μπερδευτήκαμε και εμείς, χωρίς να το θέλουμε με τόσο μεγάλη διαφορετική συγγένεια.

Ο αδελφός της ο Αντώνης, αφού μεγάλωσε, παντρεύτηκε μια Παπαμιχαλοπουλίτσα, την Κατσαβού και ήταν από τους πρώτους ιδρυτές κείνου του χωριού που χτίστηκε μετά την απελευθέρωση του 1821: τα Κουπιά.

Γέννησαν τρεις γιους και πέντε θυγατέρες. Τον Θοδωράκη, τον Γιώργη (μετέπειτα παπά των Κουπιών) και τον Παναγιώτη. Οι κόρες παντρεύτηκαν σε τέσσερα διαφορετικά χωριά. Η μία στη Ρηχιά (μάνα του Τζουμέλα), άλλη Φρέγκρα (μάνα του Κώστα Δούκα), άλλη στο Χάρακα άλλη στα Νιάτα και άλλες δύο στην Καταβόθρα. (Μεταμόρφωση)

Εδώ, πριν κλείσω το ιστορικό της σφαγής της Παλιοχώρας και την όλη πορεία της Στάμως και του Αντώνη Παναρίτη ,επιζήσαντες εκείνης τη; μεγάλης σφαγής, θα ήθελα, να καταγραφεί στη μνήμη των Ζαρακιτών ότι πολλές κοπέλες Ζαρακίτισσες, αλλά και άλλες κόρες κατατρεγμένων, για να ξεφύγουν από τα χέρια της Αραπιάς, πρόλαβαν να πηδήσουν από την κορυφή του μεγάλου βράχου στο κενό που έχασκε κάτω από αυτόν, δίνοντας τέρμα στη ζωή τους.

Έτσι και ο Ζάρακας, έχει το δικό του Ζάλογγο,, που θα πρέπει να αναγνωριστεί και να καταγραφεί στο ενεργητικό της συμμετοχής στην επανάσταση του 1821,με επικεφαλής το Ντρίβα και το πρωτοπαλίκαρό του τον Μανούσο. Οι θέσεις Μανούσο, Παναρίτη, Μανίκη, Καλιανή που βρίσκονται στο Γέρακα, θα πρέπει να μας θυμίζουν ονόματα αγωνιστών του 1821. Και όχι μόνον αυτά. Εάν το ψάξουμε σωστά, αλλά και αν βγάλουμε συμπεράσματα από τη συμμετοχή του Ζάρακα στην αντίσταση 1940-1944, θα πρέπει να πιστέψουμε πως ήταν επακόλουθο μιας αγωνιστικής παράδοσης, που παρά το ολιγάριθμο των τότε κατοίκων του, η συμμετοχή του στον αγώνα του 1821, αναλογικά ήταν μεγάλη, δεδομένου ότι ο πληθυσμός του δεν υπερέβαινε τις πεντακόσιες –όλες και όλες- ψυχές.

από  το βιβλίο  του  ΑΓΓΕΛΟΥ  ΑΛΕΞΑΚΗ    -    ΖΑΡΑΚΑΣ  (1996) 

Το γένος της Μητέρας…………………………….

 Όνομα   Επώνυμο        Πατρώνυμο    Έτος Γέννησης 

Ιωάννης Φριντζήλας           Γεωργίου      1815  O  Γενάρχης

Τέκνα του Ιωάννη  Φριντζήλα

1.   Γιώργος Φριντζήλας     Ιωάννη          1841

2.   Πάνος Φριντζήλας       Ιωάννη    

3.   Λάμπρος Φριντζήλας     Ιωάννη         1850 …. Προ-πάππους

………………..

Τέκνα του Γιώργου Φριντζήλα

1  Γιάννης Φριντζήλας        Γεωργίου           

2  Θεόδωρος Φριντζήλας       Γεωργίου          

3   (Μπαρμπα Θοδωρακης ο Ποιητης…)

4  Παναγιώτης Φριντζήλας     Γεωργίου   

5  Κων/να Φριντζήλα             Γεωργίου

………………………..

 Τέκνα του Πάνου Φριντζήλα

Απεβίωσε νεαρός…

…………………………

   Τέκνα του Λάμπρου Φριντζήλα

1   Ιωάννης Φριντζήλας              Λάμπρου     1888……1970.. ο παππούς

2   Νικόλαος Φριντζήλας            Λάμπρου   

3   Γιώργος Φριντζήλας              Λάμπρου   

4   Παναγιώτης Φριντζήλας       Λάμπρου   

5   Ελένη Φριντζήλα                  Λάμπρου   

………………………………………………….

Ο Παππούς: 1888-1970

ΦΡΙΝΤΖHΛΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ του ΛΑΜΠΡΟΥ ΦΡΙΝΤΖHΛΑ και της ΓΙΑΝΝΟΥΛΑΣ ΣΑΡΠΜΠΑΝΗ

Η Γιαγιά 1898-1998

ΦΡΙΝΤΖHΛΑ ΜΑΡΙΑ 

του  ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ και της ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΣ ΛΑΓΓΗ...

………………………………..

Τέκνα Του Ιωάννη Φριντζήλα και Της Μαρίας…

ΛΑΜΠΡΟΣ …. (Θύμα του εμφυλίου το 1948… 23 ετών)

ΓΙΑΝΝΟΥΛΑ……                 Η ΜΗΤΕΡΑ ….

ΓΕΩΡΓΙΟΣ (Ρόλος)

ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ 

ΘΕΟΔΟΥΛΗ 

ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ .

………………………………..

Σημείωση Ι:… Η Παναγιώτα Λάγγη ήταν απόγονος (...) Της Πανέμορφης και φημισμένης Στάμω Παναρίτη…. Και του ΛΑΓΓΗ..
Σημείωση ΙΙ: Και η Γιαννούλα Σαρμπανη ήταν απόγονος   (....)   Της Πανέμορφης και φημισμένης Στάμω Παναρίτη…. Και του ΤΖΕΚΟΥ ΣΑΡΜΠΑΝΗ.
...... Βλέπε : Η ΣΤΑΜΩ ...... αιχμάλωτη του Ιμπραήμ ...

 

Η Γιαννούλα Σαρμπάνη παντρεύτηκε τον Λάμπρο Φριντζήλα
Γιος τους ο Ιωάννης Φριντζήλας
Η Παναγιώτα Λάγγη παντρεύτηκε τον Γιώργο Καραγιάννη....
Κόρη τους η Μαρία Καραγιάννη...
Η Μαρία Καραγιάννη παντρεύτηκε τον Ιωάννη Φριντζήλα
Κόρη τους η Γιαννούλα Φριντζήλα... Η ΜΗΤΕΡΑ ΜΟΥ
Η Γιαννούλα Φριντζήλα παντρεύτηκε τον Ιωάννη Στούμπο.... Τον Πατέρα μου

Δια ταύτα η μητέρα είχε σχέση αίματος και από τον Πρώτα παιδιά της Στάμω Παναρίτη με τον ΛΑΓΓΗ από την γιαγιά της από μητέρα ... την Παναγιώτα Λαγγη. ... και από γιαγιά της από πάτερα την Γιαννούλα Σαρμπάνη απόγονος από τα παιδιά της Στάμω Παναρίτη με το ΤΖΕΚΟ ΣΑΡΜΠΑΝΗ...

Seafarer