IceCube: Αναζητώντας τα μυστικά της σκοτεινής ύλης

Οι επιστήμονες χρησιμοποιούν το IceCube, το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο στον κόσμο, θαμμένο βαθιά στους πάγους του Νότιου Πόλου, προσπαθώντας να εξιχνιάσουν τα μυστήρια των σωματιδίων που είναι γνωστά ως νετρίνα και ελπίζοντας να ρίξουν φως στη δημιουργία του σύμπαντος.
Χρειάσθηκαν δέκα χρόνια για την ανάπτυξη του IceCube σε βάθος 2.400 μέτρων κάτω από τους πάγους της Ανταρκτικής. Καταλαμβάνοντας χώρο ενός κυβικού χιλιομέτρου, το τηλεσκόπιο είναι μεγαλύτερο από το Empire State Building, τον Willis Tower του Σικάγου και το Παγκόσμιο Οικονομικό Κέντρο της Σανγκάης.
Σχεδιασμένο για την παρατήρηση των νετρίνων, τα οποία εκπέμπονται από την έκρηξη αστέρων και κινούνται με ταχύτητα που πλησιάζει εκείνη του φωτός, το τηλεσκόπιο έρχεται στο προσκήνιο μετά την ανακοίνωση της περασμένης εβδομάδας από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Πυρηνικής Έρευνας (Cern) του εντοπισμού σωματιδίου συμβατού με το μποζόνιο του Χιγκς.
«Σηκώνεις το δάκτυλό σου και από μέσα του περνούν κάθε δευτερόλεπτο εκατό δισεκατομμύρια νετρίνα προερχόμενα από τον ήλιο» δηλώνει η Τζένι Άνταμς, φυσικός του Πανεπιστημίου του Καντέρμπουρι στη Νέα Ζηλανδία, που εργάζεται στο IceCube.
Το τηλεσκόπιο αποτελείται από μία δέσμη ανιχνευτών φωτός που έχει θαφτεί στους πάγους, μετά τη διάνοιξή τους με θερμό νερό. Τα νετρίνα, που βρίσκονται παντού, σε διάδραση με τον πάγο παράγουν φορτισμένα σωματίδια τα οποία δημιουργούν φως που μπορεί να ανιχνευθεί. Ο πάγος ενεργεί ως δίκτυ που απομονώνει τα νετρίνα, καθιστώντας ευκολότερη την παρατήρησή τους.
Προστατεύει επίσης το τηλεσκόπιο από εν δυνάμει επιζήμια ακτινοβολία. «Εάν ένα σουπερνόβα εκραγεί τώρα στον γαλαξία μας, μπορούμε να διακρίνουμε εκατοντάδες νετρίνα με το IceCube. Δεν θα είμαστε σε θέση να το δούμε μεμονωμένα, αλλά ολόκληρος ο ανιχνευτής θα φωτισθεί σαν σε επίδειξη πυροτεχνημάτων» δήλωσε η Άνταμς στους δημοσιογράφους, κατά τη διάρκεια των εργασιών της Διεθνούς Διάσκεψης Σωματιδιακής Φυσικής στη Μελβούρνη.
Οι επιστήμονες προσπαθούν να εντοπίσουν τα σωματίδια, για να ανακαλύψουν από πού προέρχονται, ελπίζοντας ότι αυτό θα τους δώσει απαντήσεις για το τι συμβαίνει στο διάστημα, κυρίως στις αθέατες περιοχές του σύμπαντος που είναι γνωστές ως σκοτεινή ύλη.
Πριν από την εγκατάσταση του IceCube το 2010, οι επιστήμονες δεν είχαν παρατηρήσει παρά 14 νετρίνα. Με το νέο γιγάντιο όργανο, που συνδυάζεται με ακόμη ένα τηλεσκόπιο στη Μεσόγειο, εκατοντάδες νετρίνα έχουν ανιχνευθεί.
Μέχρι σήμερα, όλα όσα έχουν εντοπισθεί δημιουργήθηκαν εντός της γήινης ατμόσφαιρας, αλλά οι επιστήμονες του IceCube ελπίζουν ότι θα εντοπίσουν και αυτά που βρίσκονται το διάστημα. «Τα νετρίνα... θα δείξουν τον δρόμο από τον οποίο ήλθαν» καταλήγει η Τζένι Άνταμς.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ