Της δε ποθ' ή μεγάλαυχος ανίκητος τε πρός αλκήν
'Ελλάς έδουλώθη κάλλει ίσοθέου Λαΐδος· ην
έτέκνωσεν "Έρως, θρέψεν δέ Κόρινθος, κείται δ'έν
κλεινοίς Θετταλικής πεδίοις.
Η αδούλωτη, η περήφανη, η ανίκητη Ελλάδα,
στο κάλλος το ισόθεο της Λαΐδας εδουλώθη
Την γέννησε ο "Ερωτας, στην Κόρινθο εξετράφη,
και τώρα εδώ στη φημιστή τη Θεσσαλία κείται.
Ιδού τώρα σε μετάφραση και το σχετικό χωρίο του Παυσανία (2,4-5) που μιλεί για τη Λαΐδα ή μάλλον για τις Λαΐδες:
«Πριν από την είσοδο της πόλεως υπάρχει ένα άλσος από κυπαρίσσια, που ονομάζεται Κράνειον. Εδώ είναι το τέμενος του Βελλεροφόντη και ο Ναός της Μελαινίδος Αφροδίτης και ο τάφος της Λαΐδας, πάνω στον οποίο είναι λίθινη λέαινα που κρατάει στα μπροστινά της πόδια ένα κριάρι - υπάρχει και άλλο μνήμα στη Θεσσαλία που λένε ότι κι αυτό ανήκει στη Λαΐδα - έφθασε δε στη Θεσσαλία ακολουθώντας κάποιον Ιππόστρατο, που είχε ερωτευθεί. Λένε μάλιστα ότι αυτή ήταν γεννημένη στα Ύκκαρα της Σικελίας απ' όπου την απήγαγαν, ενώ ήταν ακόμη παιδί, ο Νικίας και οι Αθηναίοι, ότι πουλήθηκε αργότερα στην Κόρινθο, ότι υπερτερούσε στην ομορφιά όλες τις άλλες εταίρες και ότι θαυμάστηκε τόσο πολύ από τους Κορινθίους ώστε να τη διεκδικούν για δική τους».
Τα διάφορα ανέκδοτα που κυκλοφορούσαν κατά την αρχαιότητα και τα οποία περιέσωσαν οι Αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς, δεν είναι δυνατόν να αποδοθούν με ακρίβεια στην μια ή στην άλλη Λαΐδα. Πάντως ορισμένα απ' αυτά, συνδέονται με ορισμένες προσωπικότητες του αρχαίου κόσμου, όπως ήταν ο Αρίστιππος, ο κυνικός φιλόσοφος (δ' αιώνας π.Χ.), ο Διογένης ο επίσης κυνικός φιλόσοφος (413-323), ο περιώνυμος ζωγράφος Απελλής (δ' αιώνας π.Χ.), ο διάσημος ρήτορας Δημοσθένης (384-322), ο τραγικός ποιητής Ευριπίδης (480-407 π.Χ.), που ήταν εραστές ή και απλώς φίλοι και γνώριμοι της μιας ή της άλλης θρυλικής εταίρας.
Παραθέτουμε ένα χαρακτηριστικό επίγραμμα του Αγάθιου του Σχολαστικού, που αναφέρεται στον έρωτα και που νομίζει κανείς ότι έχει γραφεί στη σημερινή εποχή. Οι δύο τελευταίοι στίχοι περιέχουν και κάποια υπονοούμενα για τη θρυλούμενη σχέση του Διογένη με τη Λαΐδα.
Ποίην τις πρός έρωτας ίοι τρίβον; έν μές άγυιαίς...
Ποιο μονοπάτι ερωτικό κανείς ν' ακολουθήσει;
Τρυγάει η πόρνη η ακόρεστη το χρήμα σου στους δρόμους,
αν μιας παρθένας τη στρωμνή σιμώσεις τότε πλέον
στο γάμο φτάνεις ή ακριβά ο Νόμος σε πληρώνει.
Σχέσεις ερωτικές με τη γυναίκα σου σαν θάχεις
είναι καθήκον πλέον αυτό, ανούσιος, κρύος έρως!
Από το στρώμα τον μοιχού πολλά κακά πηγάζουν,
όμοια κι όταν ερωτευθείς ωραίο, μικρόν αγόρι.
Χήρες; χυδαία είναι η μια, πιάνει κι αλλάζει φίλους,
η άλλη είναι σεμνή, μόλις στον ερωτά σου ενδώσει
ευθύς και το μετάνιωσε κι έχει και τύψεις τώρα,
μισεί ό, τι έπραξε, κι υπόλειμμα ντροπής αν έχει,
τότε στο λέει καθαρά και το δεσμό σας σπάζει.
Αν με την υπηρέτρια σου θα πας, τότε να ξέρεις
σιγά, με τον καιρό, δούλος της δούλης σου θα γίνεις.
Κι αν πάλι ανήκει σ' άλλον, θα σε ντροπιάσει,
το σπίτι αν φανερωθεί που θάχεις ατιμάσει.
Ο Διογένης όλα αυτά τα απόφευγε: αγνοώντας
τη Λαΐδα, τον θεό Υμέναιο υμνούσε «κατά μόνας»!
(Παλατινή Ανθολογία, V, 302)
Ο Αρίστιππος, όταν τον πείραζαν ότι είναι πολύ αφοσιωμένος στη Λαΐδα έλεγε: «την έχω και δεν μ' έχει», θέλοντας να πει μ' αυτό ότι δεν ήταν ερωτευμένος σε σημείο ώστε να άγεται και να φέρεται από την ερωμένη του (Αθηναίος XII, 544). Διέδιδαν επίσης για τον ίδιο φιλόσοφο ότι δυο μήνες το χρόνο, κατά τη διάρκεια των εορτών του Ποσειδώνα, έμενε στην Αίγινα μαζί με τη Λαΐδα. Τον πείραζαν μάλιστα και του έλεγαν ότι ενώ αυτός δαπανά τόσο χρήμα για τη Λαΐδα, αυτή, χωρίς χρηματικά ανταλλάγματα, πλαγιάζει και με το Διογένη. Ο Αρίστιππος, ψύχραιμος, απαντούσε: «Δίνω χρήματα στη Λαΐδα για να την απολαμβάνω εγώ και όχι για να μην τη χαίρεται άλλος»! Κάποτε ο Διογένης του είπε: «Αρίστιππε συγκατοικείς με μια πόρνη. Λοιπόν γίνου και συ κυνικός καθώς εγώ ή σταμάτα αυτή τη διαγωγή». ο Αρίστιππος απάντησε ως εξής: «Μήπως, Διογένη, σου φαίνεται άτοπο να κατοικείς μέσα σε σπίτι, στο οποίο κατοικούσαν άλλοι, ή μήπως διστάζεις να μπεις σε πλοίο με το οποίο, πριν από σένα, ταξίδεψαν άλλοι; Όχι βεβαίως! Έτσι λοιπόν δεν είναι άτοπο να συναναστρέφεσαι και με γυναίκα, η οποία έχει σχέσεις και με άλλους» (Αθήναιος, XIII, 588). Για τον Αρίστιππο αναφέρει ο Αθήναιος ότι η Λαΐδα -παρ' όλους τους κομπασμούς του φιλοσόφου - ζούσε εις βάρος του μέσα σε μεγάλη χλιδή και πλούτο και ότι η συμπεριφορά της απέναντι του ήταν βάναυση και χυδαία. Για τον περιώνυμο ζωγράφο Απελλή, για τον Ευριπίδη τον μεγάλο τραγικό ποιητή, για το Δημοσθένη το ρήτορα, για τον Υπερείδη τον επίσης ρήτορα (395-322 π.Χ.), τον γλύπτη Μύρωνα (ε' αιώνας π.Χ.), τον φιλόσοφο Ξενοκράτη (396-314 π.χ.) και άλλους, κυκλοφορούσαν επίσης διάφορες ιστορίες και ανέκδοτα, πολύ αλμυρά πολλές φορές, σχετικά με τη φιλία και τις σχέσεις τους με τη διαβόητη εταίρα.
Η Λαΐδα ήταν, όπως είπαμε, περιώνυμη για την ομορφιά της και για την καλλιέργειά της σ' ολόκληρη την Ελλάδα. Σ' αυτήν η Κόρινθος χρωστούσε, κατά ένα ποσοστό τουλάχιστον, τον πλούτο και τη φήμη της. Γι' αυτό και οι Κορίνθιοι την τιμούσαν και έκκοψαν μάλιστα και νομίσματα με ανάγλυφη τη μορφή της. Το όνομά της, πλάι στα ονόματα της Φρύνης και της Ασπασίας, έγινε θρύλος και στους κατοπινούς αιώνες.
Βασ. I. Λαζανάς
Αίπυτος logo
………………………………………………
Είπε κάποιος στον Αρίστιππο ότι η Λαΐδα δεν τον αγαπά, αλλά
προσποιείται ότι τον αγαπά. Ο Αρίστιππος απάντησε:
«Ούτε το κρασί ή το ψάρι με αγαπούν, εγώ όμως τα απολαμβάνω».
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου