Το σανδάλι της Ροδώπης

Στις αρχές του 6ου αιώνα π.Χ. ζούσε μια πανέμορφη κοπέλα, γεννημένη στη Θράκη, η Ροδώπις (το όνομά της σημαίνει η ροδοπρόσωπη αλλά δεν ξέρω αν σχετίζεται με το ομώνυμο θρακικό βουνό), η οποία ήταν δούλη ενός Σάμιου φιλόσοφου του Ιάδμονα, γιου του Ηφαιστόπολη. Κατά σύμπτωσην ήταν “σύνδουλος” με τον περίφημο Αίσωπο. Και τον μεν μυθοποιό ο φιλόσοφος τον απελευθέρωσε την δε κοπελίτσα την πούλησε σε έναν άλλο Σάμιο, τον Ξάνθο, που την πήρε μαζί του όταν εγκαταστάθηκε στη Ναύκρατη της Αιγύπτου και την εξέδιδε κανονικά, κερδίζοντας πολλά χρήματα. Ήταν η εποχή που φαραώ της χώρας ήταν ο Άμασις, της 26ης Δυναστείας, ο οποίος στηριζόμενος σε Κάρες και Έλληνες μισθοφόρους, είχε παραχωρήσει στους τελευταίους σημαντικά προνόμια, μεταξύ των οποίων και ουσιαστική αυτονομία στη μοναδική επί αιγυπτιακού εδάφους ελληνική αποικία, τη Ναύκρατη. Ένας Λέσβιος έμπορος, που ήταν επίσης εγκατεστημένος εκεί, ο Χάραξος, όταν γνώρισε τη Ροδώπη την ερωτεύθηκε κεραυνοβόλα και, προσφέροντας στον Ξάνθο ένα τεράστιο χρηματικό ποσό, την ελευθέρωσε και την πήρε στο σπίτι του.
Η ενέργεια του αυτή, σε συνδυασμό με τη σπάταλη ζωή του και τις τυχοδιωκτικές τάσεις του, είχαν προκαλέσει την οργή της αδελφής του, (που δεν ήταν άλλη από τη μεγάλη ποιήτρια Σαπφώ), η οποία τον κατηγορούσε για τη σχέση του μ΄αυτήν την κοπέλα, που την ονόμαζε υποτιμητικά όχι Ροδώπι αλλά Δωρίχα.  Τελικά ο Χάραξος γύρισε στη Λέσβο και η Ροδώπις, ως εταίρα πλέον, σταδιοδρόμησε στην Αίγυπτο με τέτοιαν επιτυχία, ώστε με το ένα δέκατο από τα χρήματα που κέρδισε έχτισε πυραμίδα, λίγο μικρότερη από του Χεφρήνα και λίγο μεγαλύτερη από του Μυκερίνου, που (μαζί με την πυραμίδα του Χέοπα) είχαν κατασκευαστεί δυόμισι χιλιάδες χρόνια πιο παλιά!
Στο σημείο αυτό ο Ηρόδοτος, που αφηγείται την ιστορία, (βιβλίο 2ο , Ευτέρπη, παράγραφος 134) επισημαίνει πως ο ίδιος αμφιβάλει κατά πόσον είναι αληθινά αυτά που γράφει. Αντίθετα μας πληροφορεί πως η Ροδώπις, με το δέκατο των χρημάτων που κέρδισε στην Αίγυπτο, έφτιαξε δικό της μνημείο στους Δελφούς, πίσω από τον Θησαυρό των Χίων.
Για να καταλάβουμε πόσο αρχαίος είναι ο αιγυπτιακός πολιτισμός αρκεί να σκεφτούμε πως οι πυραμίδες της Γκίζας ήταν για τον Ηρόδοτο πιο αρχαίες από όσο είναι ο Ηρόδοτος για μας!


Υπάρχει όμως και συνέχεια στην ιστορία μας, που δεν μας τη λέει ο Ηρόδοτος αλλά ο Στράβων (βιβλίο 17 κεφ. 1 παραγρ. 33) και ο Αιλιανός (Ποικίλη Ιστορία 13.33).
Μια φορά που η Ροδώπις κολυμπούσε  στη θάλασσα, ένας αετός πέρασε και βλέποντας στην αμμουδιά τα χρυσά σανδάλια της, άρπαξε το ένα και πέταξε μακρυά. Περνώντας πάνω από τη Μέμφιδα του έπεσε το σανδάλι, κατά σύμπτωση στα πόδια του Φαραώ Ψαμμήτιχου του Γ΄ (διαδόχου του Άμαση), την ώρα που αυτός δίκαζε στο προαύλιο του παλατιού. Ο Ψαμμήτιχος θαύμασε την κομψότητα του σανδαλιού και φαντάστηκε πόσο όμορφο θα ήταν το πόδι εκείνης που το φορούσε. Έβαλε λοιπόν ακολούθους του να διατρέξουν όλη την Αίγυπτο, αναζητώντας την κοπέλα που το σανδάλι ταίριαζε στο πόδι της.
Τελικά οι  ανακτορικοί  υπάλληλοι βρήκαν την Ροδώπη και την οδήγησαν στον Ψαμμήτιχο, που γοητευμένος από την ομορφιά της, την παντρεύτηκε και όταν η Ροδώπις πέθανε, ύψωσε στον τάφο της πυραμίδα.
Επιμύθιο: Μπορεί οι Έλληνες να μην έχουν κατασκευάσει πυραμίδες σαν τις αιγυπτιακές, γέννησαν όμως ωραιότατες ιστορίες, που έμειναν αθάνατες, όπως αυτή που διαβάσατε και η οποία είναι ο πυρήνας του παραμυθιού της Σταχτοπούτας, σε πιο ανθρώπινη εκδοχή, χωρίς ταπεινώσεις από κακές μητριές και  ζηλόφθονες αδελφές, χωρίς καλές μάγισσες και άλλα υπερφυσικά.

Γράφει ο Δημ. Γερμιώτης*
* Ο Δημ. Γερμιώτης είναι λόγιος