Φιλόστρατος

Η οικογένεια του Φιλόστρατου καταγόταν από τη Λήμνο και είναι πολύ πιθανό να ήταν και ο πατέρας του σοφιστής. Ο Φλάβιος Φιλόστρατος απαντά με τα επίθετα Λήμνιος, Τύριος (λόγω της παραμονής του στην Τύρο) και Αθηναίος. Το τελευταίο το όφειλε στο γεγονός ότι είχε την ιδιότητα του Αθηναίου πολίτη και φαίνεται ότι ο ίδιος το προτιμούσε. Στην Αθήνα έζησε άλλωστε αρκετό χρόνο και το 205 μ.Χ. διετέλεσε μάλιστα στρατηγός των οπλιτών. Εκεί μαθήτευσε κοντά στους σοφιστές Πρόκλο και Ναύκρατη. Αυτοί οι δύο είχαν διδαχτεί από μαθητές του Ηρώδη του Αττικού. Με τον τρόπο αυτό ο Φιλόστρατος συνδεόταν με την παράδοση του κινήματος της δεύτερης σοφιστικής και με τα μεγάλα ονόματα που είχαν ακμάσει τρεις γενιές πριν από αυτόν. Έτσι, έμελλε να είναι εκείνος που αργότερα θα αναλάμβανε να συγγράψει ένα πόνημα για τη ζωή, το έργο και την προσωπικότητα των σοφιστών, καθώς και για την πνευματική κίνηση που αυτοί αντιπροσώπευαν. O Φιλόστρατος δεν εφηύρε απλώς τον όρο "δεύτερη σοφιστική", αλλά προσπάθησε επίσης να δώσει έναν ορισμό της. Πολλές από τις πληροφορίες για τους σοφιστές που βιογραφεί τις άντλησε από έναν άλλο δάσκαλό του, το Δαμιανό τον Εφέσιο. Εκτός όμως από τους τρεις σοφιστές που αναφέραμε, ο Φιλόστρατος είχε ως δάσκαλο και τον Αντίπατρο, του οποίου παρακολούθησε μαθήματα είτε στη Ρώμη είτε στην Αθήνα. Αυτός μάλλον τον εισήγαγε στον κύκλο της αυτοκράτειρας Ιουλίας Δόμνας, συζύγου του Ρωμαίου αυτοκράτορα Σεπτίμιου Σεβήρου και μητέρας του αυτοκράτορα Καρακάλλα. Μαζί της ταξίδευσε πολύ, επισκέφτηκε τη Γαλατία (σημ. Γαλλία), πιθανώς και τη Βρετανία, και φυσικά τις σπουδαίες πόλεις της Ασίας. Εξάλλου, όντας κοντά στην αυτοκράτειρα, παρέμεινε για κάποιο διάστημα στην Αντιόχεια. Το έργο του Υπό την προτροπή της Ιουλίας Δόμνας άρχισε να συγγράφει τη ρομαντική βιογραφία ενός μάγου, του Απολλώνιου, που έζησε τον 1ο αι. μ.Χ. (Τα εις Τυανέα Απολλώνιον). Μετά το θάνατό της (217 μ.X.) ο Φιλόστρατος πήγε στην Τύρο, όπου και δημοσίευσε το συγκεκριμένο έργο. Tον κεντρικό άξονα αποτελεί η προσπάθεια των ειδωλολατρών να αναδείξουν ένα μάρτυρα, έναν ήρωα της πίστης τους, τη στιγμή που έβλεπαν ότι η ειδωλολατρία έχανε έδαφος απέναντι σε μια νέα θρησκεία που εδραιωνόταν στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία• μια θρησκεία που χαρακτηριζόταν από τους πολυάριθμους ηρωικούς της μάρτυρες: το χριστιανισμό. Η σημαντικότερη όμως συμβολή του Φιλόστρατου στη σύγχρονη μελέτη της εποχής του έγκειται στους Βίους Σοφιστών, έργο από το οποίο αντλούμε τις περισσότερες πληροφορίες για διάφορους σοφιστές, που δεν αναφέρονται σε άλλες πηγές. Βέβαια, ο Φιλόστρατος δε δίνει μια αναλυτική βιογραφία, ούτε πλήρεις καταλόγους των έργων του καθενός, αλλά αναφέρει περισσότερο διάφορα περιστατικά της ζωής τους και επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στην τεχνική και στον τρόπο ομιλίας του καθενός. Οι Βίοι γράφτηκαν μεταξύ του 230 και 238 μ.Χ. και είναι αφιερωμένοι στον ανθύπατο Γορδιανό, που αργότερα έγινε αυτοκράτορας. Το γεγονός ότι ο τελευταίος ανήγε την καταγωγή του στον Ηρώδη τον Αττικό δικαιολογεί την έκταση της αφήγησης του Φιλόστρατου για τον Αθηναίο μαικήνα και σοφιστή. Ο Φιλόστρατος συνέγραψε και άλλα έργα. Από αυτά σώθηκαν ο Ηρωικός, το Περί Γυμναστικής και αρκετές επιστολές. Στο τέλος της ζωής του έμεινε και δίδαξε στην Αθήνα. Πέθανε στα χρόνια του αυτοκράτορα Φιλίππου του ’ραβα (244-248 μ.Χ.).